Жоба үшін пәтерін сатқан. QTAP платформасының негізін қалаушы Мадат Каримовтың хикаясы
Мадат Каримов алғашқы табысын мектепте тауып үйренген: 7-сыныпта ол оқу мен спортзалдағы әкімші қызметін қатар алып жүреді. Содан соң өз кафесі, қолөнер жиһазын өндіретін шеберхана және фотостудиясы болған. Қай кезде болсын қазақстандық өзі үшін үлкен және ауқымды кәсіпкерлік хикаясын іздеген. Және соңында өз қалауына қолжеткізген: бір жарым жылдан бері Мадат әлеуметтік желіні, маркетплейсті және қарапайым сайт құрастырушысын біріктіретін Qtap инновациялық қызметін дамытып келеді. Толығырақ – Digital business-ке берген сұхбатынан оқи аласыздар.
Digital Business редакциясы Astana Hub-пен бірлесіп «Қазақстанның 100 стартап-тарихы» жобасын іске қосты. Бұл – қазақстандық кәсіпкерлер мен Astana Hub бағдарламаларына қатысушы шетелдіктердің теңдессіз өнімдері мен сервистері жайлы жарқын оқиғалар. Біз аталған стартаптардың бірі міндетті түрде «теңдессіз жобаға» айналып, Қазақстанды әлемдік IT-нарықта танымал етеді деп сенеміз. Сондай-ақ, түрлі кәсіпкер жігіттердің бір жерде жиналған тәжірибесі аудиторияны жаңа, батыл және креативті стартаптарға шабыттандырады деген үміттеміз.
Жоба үш тілде – қазақ, орыс, ағылшын тілдерінде шығады және біздің кейіпкерлеріміз үшін толығымен тегін болады. Егер сіз де жобаның бір бөлігі болғыңыз келсе – бізге жазыңыз editor@digitalbusiness.kz
«Алғашында 1000 мәміленің тек 1-і ғана қолма-қол ақшамен жабылмады»
— Мадат, қандай мамандықта оқыдыңыз?
— Айтсам таңғаласыз: менде жоғары немесе орта арнайы білім жоқ. Мен мектепті 9-сыныпта бітірдім, содан кейін колледжге түсе алмадым.
Жалпы, мен 7-сыныптан бастап жұмыс істеймін. Ол кезде екінші ауысымда оқитынмын, ал таңертең жаттығу машинасында әкімші болдым. Таңғы 6-да залды ашып, қонақтарды қабылдап, түстен кейін сабаққа жүгіретінмін.
— Кәсіпкерлің жолыңыз неден басталды?
— Qtap-қа дейін бірнеше офлайн жобалар болды. 2012 жылы әріптесіммен шағын кафе аштым. Ол іске қосылып, кіріс кіре бастағанда біз онлайн төлемдерді жүзеге асырғымыз келді. Сайтты өзіміз жазып, Pay Box-қа қосылдық. Осылай олардың қызметі арқылы алғашқы интеграцияларды жүзеге асырдық. Рас, онлайн сатылымдар аз болды: шартты түрде 1000 мәміленің тек 1-і қолма-қол ақшамен жабылмады. Яғни, технологияны енгізу тәжірибесі сәтсіз аяқталды. Бірақ содан кейін біз мынаны түсіндік: аз уақыт өткен соң – офлайн бизнесті онлайн технологияның көмегімен жақсырақ жасауға болады.
Айтпақшы, кафе 2020-жылы коронавирустың бірінші толқынына дейін созылған 4 мекеменің шағын желісіне айналды. Пандемия басталған кезде бизнестен шығып, қолөнер жиһаздарын шығарумен айналыстым. Осы кезең өндіруші ретінде веб-сайтқа мұқтаж екенімді білдім. Әйтпегенде, ақша табу қиынырақ болады. Мен тек веб-сайт ретінде ғана емес, онлайн-витрина ретінде де алғым келді. Ең дұрысы, оның аудиториясы, сондай-ақ онлайн төлем қызметі қосылған болуы керек. Мұндай дүниені шағын кәсіпкерлік иесінің өзі жасауы мүмкін емес. Жиһаз өндірісімен қатар адамдар мен компаниялар өз аудиторияларына контент түсіретін фотостудия аштым.
— Qtap құру идеясы қай кезде пайда болды? Болашақ өнімнің құндылығын өзіңіз қалай анықтадыңыз?
— Бұл идея ойымда ұзақ уақыт пісіп жетілді. Мен кәсіпкерлікпен айналысқан уақыттың бәрінде деуге болады. Бұл туралы 2019 жылдан 2021 жылға дейін көп ойладым. Басқа елдердің нарықтарына оңай таралатын үлкен қызықты хикая іздедім. 2021 жылдың желтоқсанына қарай идея нақты бір нәрсеге айналды: мен мессенджер элементтері бар сайт құрастырушысын, Linkedin сияқты іскерлік әлеуметтік желіні және уақыт өте келе жақсы сату арнасына айналатын ішкі эквайринг тауарларының маркетплейсін жасағым келді. Идея бойынша, пайдаланушы профиль жасай алады және жазылым арқылы электрондық коммерцияның барлық құралдарын ала алады. Мұндай өнім жеке адамдар үшін де, ірі брендтер үшін де қажет. Оның көмегімен сіз қызметтер туралы сөйлесе аласыз, өз бизнесіңізді алға жылжыта аласыз, прейскуранттар мен эвент хабарландыруларын орналастыра аласыз, тауарларды, билеттерді сата аласыз, мазмұнды монетизациялай аласыз, қолданба агрегаторларын жинай аласыз, фотосуреттер мен бейнелерге сілтемелермен бөлісе аласыз.
Қораптағы шешім бірден бірнеше ауруды жабуы мүмкін:
- Бизнеске арналған сайтты әзірлеуге ақша үнемдейді;
- Интернетте кәсіпкерлердің, блогерлердің немесе әсер етушілердің мақсатты қауымдастығын құру (және әр санат үшін ол әртүрлі);
- Көбірек ақша табу үшін эквайрингпен орталықтандырылмаған маркетплейс жасау.
Ал 2022 жылдың ақпан айында мен өз идеяма сенетін адамды таптым. Ол менің сенімді досым, бағдарламашы Әлжан Бралиев болды. Бірнеше кездесулерден кейін ол жобаға қатысуға келісіп, дамудағы барлық бэкті жауып тастады. Ол қазір біздің CEO және Qtap негізін қалаушы.
«Qtap инновациялығы — әлемдік қызметтердің ең жақсы жақтарын біріктірген»
— Сіздің өніміңіз өте күрделі. Ол бизнестің әртүрлі бағыттары мен салаларын біріктіреді. Олардың әрқайсысында бір уақытта оннан астам стартап «күйіп кетті». Qtap жұмысының басында тәуекелдерді қалай бағаладыңыз
— Классикалық мағынада, иә, Qtap-та көптеген компоненттер бар. Бірақ біздің кәсіпкерлік тәжірибемізге келетін болсақ, бұл бір өнім және бір ғана жаһандық ауруды шешуге септігі тиеді: адамның кәсіби брендін дамыту және оған өз ісінен оңай, жылдам және арзан ақша табуға мүмкіндік беру.
Сондықтан біз басынан бастап ешқандай бөлуді қажет деп санамадық. Мысалы, біз интерфейстің белгілі бір бөлігін әлеуметтік желілерден, екіншісін маркетплейстен, үшіншісін Tilda сияқты сайт құрастырушысынан аламыз. Әрине, біз белгілі өнімдердің жолын ішінара қайталайтынымызды түсіндік. Бірақ біздің инновациямыз-қолданыстағы қызметтердің ең жақсы жақтарын біріктіру және олардың бір-бірін күшейтуі. Енді сізге сұрақ: Сіз Instagram-ды тек әлеуметтік желі деп санайсыз ба? Бұл да өз мессенджері (Direct), қоңыраулары және желідегі дисплейді іске қосу мүмкіндігі бар экожүйе ғой.
Тәуекелдерге келетін болсақ: мен оларды бағаламадым. Тек менің қажеттілігімді шешкен нәрсені жасадым. Шынымды айтсам, тіпті пайдаланушылармен проблемалық сұхбат жүргізген жоқпын. Енді ғана most Hub-та Investment Readiness Accelerator (IRA) акселерация бағдарламасынан өтіп, білім алған кезде, біз қажет нәрсенің бәрін жасаймыз. Дәл IRA бізді пайдаланушылармен байланыс орнатуға және кері байланыс алуға әкелді.
«Швейцариялық пышақ — біздің команданың үздік философиялық бейнесі»
— Бұған дейін Qtap-ты әзірлеу жұмыстары 2022 жылдың ақпанында басталды деген едіңіз. MVP құруға қанша уақыт кетті?
— 2022 жылдың ақпанынан тамызына дейін жұмыс істедік. Бұл кодқа сүңгіген жарты жыл уақыт еді. Бірақ ең қарқынды жұмыс 2022 жылдың шілдесінде болды, біз 2-3 апта ішінде негізгі бөлімді жасадық. Тамыз айында платформаның жабық шығарылымын бастап, сайтта алғашқы тіркеулерді алдық.
— Мұны екеуіңіз жасадыңыздар ма?
— Иә, сосын бізге үшінші тең құрылтайшы Артур Асқарұлы қосылды. Бұл танымал блогер және аудиторияны тартудың бастапқы көзін құруға көмектескен керемет маман.
— Сіз ақпаннан тамыз айына дейін команданың шығындарын өзіңіз өтеп отырдыңыз ба?
— Сәл көбірек, 2022 жылдың ақпанынан қарашасы, Qtap өзін-өзі ақтағанға дейін. Оған дейін жобаны мен қаржыландырып отырдым. Мен бәрін қаржыландырдым деу артықтау айтылған: жылдың басында Әлжан екеуміз оның компаниядағы үлесін алатындығы туралы келістік. Сондықтан мен оған жалақы сияқты төлемді бір рет төледім. Әрі қарай өнімді әзірлеу үшін қажет шығындарды өтеп отырдым.
Тамыз айында біз ықтимал треккингті көргенде, команданы көбейтуге тура келді. Qtap-та жалақысы 1 млн теңгеден жоғары мамандар пайда болды. Сондықтан, жұбайым екеуміз жобаның өсуіне кедергі келтірмеу үшін пәтерді саттық. Осы уақыт ішінде мен жобаға 10 млн теңге жеке қаражат салдым.
— Қазір командаңызда қанша адам бар?
— Әзірше 9 маман. Бірақ жақын арада тағы адамдар қосылады: тартылған инвестицияларды ескере отырып, біз мүмкіндігінше жылдамдатуымыз керек.
Айтпақшы, жылдамдықтарымыз бен міндеттерімізді ескере отырып, біз тек көпфункциялы адамдарды іздейміз. Біздің стартап барлық жұмыс үшін бэк-әзірлеушіні жалдай алмайды. Біздің әрқайсымыз әріптестеріміздің орнын алмастырып, олардың міндеттеріне терең үңілуді үйренуіміз керек. Біз бұл мүмкіндікті Tap корпоративтік сауда-саттығында көрсеттік: жаңа қызметкерлердің әрқайсысы командадағы хронологиялық нөміріне сәйкес келетін реттік нөмірі бар швейцариялық пышақ алады. Пышақ — бұл біздің философиямыздың ең жақсы көрінісі, өйткені оның 17 функциясы бар. Біз командамызда шамамен осындай адамдарды көргіміз келеді.
«Qtap неліктен ұзақ уақыт біреудің веб-сайт визиткасы ретінде қабылданып келеді»
— Сіз Qtap-ты қалай айналдырдыңыз және алғашқы пайдаланушыларды қалай қызықтырдыңыз?
— Алғашқы органикалық заттар жұбайымның аккаунты есебінен кетті. Ол Qtap мүмкіндіктерін өзінің Instagram мен басқа әлеуметтік платформаларында көрсетіп, бізге алғашқы 200 органикалық пайдаланушы тауып берді. Келесі маңызды нүкте — Артур Асқарұлының жобаға қосылуы. Ол Qtap қолданушысы болғаннан кейін, бізге басқа миллион оқырманы бар блогерлер келді. 2022 жылдың қараша айынан бастап азды-көпті трафик жүрді. Осы уақыт ішінде біз 1 миллионға жуық бірегей келушілерді жинадық. Қазір біздің орташа айлық белсенді аудиториямыз — 120 мың келуші. Тіркелген пайдаланушылар — 29 мың.
— Неге мұндай төмен конверсия?
— Мұны түсіндіру өте қарапайым: Qtap — бұл әр қолданушы өзінің нақты міндеттеріне функционалдылықты жинай алатын үлкен орталықтандырылмаған алаң екендігі туралы еш жерде айтпаймыз. Сондықтан, көбінесе біреудің аккаунты ретінде қабылданамыз. Мысалы, кәсіпкер бізбен бірге тіркеліп, жеке бренд платформасын және өз сауда-саттығымен онлайн-дүкен құрды. Әрине, бұл керемет визитка сайтына ұқсайды. Оның тағы не істей алатыны көп адамға белгісіз. Бірақ бұл олқылықты біз жақын арада тартылған инвестициялар есебінен түзетеміз. Бізде жаңа деңгейге шығуға мүмкіндік беретін үлкен маркетингтік науқан болады.
«Мақсатымыз — 150 мың белсенді қолданушы жинап, Әзірбайжан мен Өзбекстан нарығына шығу»
— Инвестор Марғұлан Сейсембайдан, бизнес-періште Бахт Ниязовтан және MOST ventures қорынан инвестициялар тартқаннан кейін сіз команданы кеңейтіп, маркетингтік белсенділікке ақша жұмсауды жоспарлап отырғаныңызды айттыңыз. Келесі қадам қандай болмақ? Qtap-тан 2023 жылдың аяғы мен 2024 жылдың басында не күтуге болады?
— Біздің міндетіміз-биылғы жылы ай сайын 150 мың белсенді пайдаланушыны жинау. Оны шешу үшін біз Орталық Азия нарығына шығуды жоспарлап отырмыз. Егер мұны жүзеге асыра алсақ, онда $70-80 мың MR-ге және $15 млн капиталдандыруға келеміз. Мұның бәрі шынайы сандар.
