O‘zbekistonlik yigit AQShdan o‘z yurtiga qaytib, mintaqada sport madaniyatini rivojlantirishni boshladi. U loyihasi uchun $300 ming investitsiya jalb qilgan
Farhod Furqatov – asli toshkentlik. U 2003-yil 17 yoshida, moliya yo‘nalishida oliy tahsil olish uchun Buyuk Britaniyaga ketgan. 2011-yilda esa San-Fransiskoga ko‘chib o‘tib, u yerda faol hayot tarzini boshladi va startaplar sanoatiga chuqur kirib bordi. Uning birinchi loyihasi sport chellenjlari uchun mo‘ljallangan mobil ilova bo‘lib, Farhod keyinchalik uni yirik avstraliyalik IT-korporatsiyaga muvaffaqiyatli sotgan. Biroq 2021-yilda Farhod O‘zbekistonga qaytishga qaror qildi. Avvaliga turli korporatsiyalarga konsultatsiya berdi, 2023-yil oxirida esa Deepen startapini ishga tushirdi — bu fitnes studiyalarining ish jarayonlarini avtomatlashtirishga mo‘ljallangan platforma. Farhodning shaxsiy sport yutuqlari ham kam emas: u bir yil ichida 5 ta Ironman musobaqasini bosib o‘tgan yagona o‘zbekistonlik sportchi hisoblanadi.
Digital Business va Astana Hub’ning «Markaziy Osiyoning 100 startap hikoyasi» qo‘shma loyihasi doirasida Farhod 18 yil chet elda yashaganidan so‘ng nima uchun O‘zbekistonga qaytganini, Deepen g‘oyasi qanday tug‘ilganini va jamoa ilk yillarda qanday qiyinchiliklarga duch kelganini so‘zlab berdi. Shuningdek, Deepen mahsuloti raqobatchilardan nimasi bilan farqlanishi, loyiha qancha daromad keltirayotgani hamda sport bilan startap o‘rtasidagi umumiy jihatlar haqida ham suhbatlashdik.
«Uzoq vaqt davomida IT meni soham emasdek tuyulardi»
– Farhod, qachon IT-startaplar mavzusiga qiziqa boshlagansiz?
– 2003-yildan buyon chet elda yashayman. Avval Buyuk Britaniyaga ko‘chib o‘tdim, Lester kollejini, so‘ngra biznes boshqaruvi va moliya yo‘nalishi bo‘yicha Sanderlend universitetini tamomladim. Mutaxassisligim bo‘yicha ishladim, 2011-yilda esa San-Fransiskoga ko‘chdim.
Uzoq vaqt davomida IT men uchun emasdek ko‘rinardi. Men doimo kod yozadigan odam emas, balki loyihalarni ishga tushiradigan inson bo‘lganman. Ammo vaqt o‘tgan sayin ekotizimning o‘zi meni o‘ziga torta boshladi. Startaplar qanday o‘sayotgani, kompaniyalar yangi ofislar ochayotgani, atrofda tinimsiz texnologik o‘zgarishlar bo‘layotganini ko‘rasan. Bunday jarayonda bir chetda qolishning iloji yo‘q.
2016-yilda data-scientist yo‘nalishida o‘qib chiqdim, Ostin shahriga (Texas shtatining poytaxti) ko‘chdim va faol ravishda sport bilan shug‘ullana boshladim. Shu bilan birga, sherigim bilan birgalikda sog‘lom turmush tarzini rivojlantirishga qaratilgan startaplar yaratishni boshladik.
Bizning birinchi loyihamiz – uy yaqinidagi bog‘larda yoki ochiq havoda sport bilan shug‘ullanuvchi odamlar uchun mo‘ljallangan mobil ilova edi. Foydalanuvchilar kichik chellenjlarni bajarib, buning uchun bonuslar olishardi.
Keyinchalik turli kompaniyalar bilan hamkorlik qildik: bizning ilova orqali ular xodimlarining jismoniy faolligini oshirishi, sport bilan shug‘ullanishini rag‘batlantirishi va jamoaviy ruhni kuchaytirishi mumkin edi. Oxir-oqibat loyihani Avstraliyaning yirik IT-korporatsiyasi — Atlassian’ga sotdik.
Pandemiya paytida Texas shtati hukumati bilan hamkorlik qildik: biz yaratgan ilova orqali bir necha yil davomida jamoalar uchun muntazam chellenjlar tashkil etildi. Odamlar oilasi bilan sayrga chiqdi, uyda yoki parkda sport bilan shug‘ullandi, to‘g‘ri ovqatlanishni kuzatdi va buning uchun bonuslar oldi. Bu juda katta loyiha edi: har bir musobaqada 20 mingtagacha foydalanuvchi qatnashardi.
– Nega O‘zbekistonga qaytishga qaror qildingiz?
– 2021-yilda bolalarimga mamlakatni ko‘rsatish, bu yerda bir oz yashab ko‘rish va O‘zbekiston qanchalik o‘zgargani, IT qanchalik rivojlanganini tushunish uchun qaytdim. O‘sha paytga kelib startap sohasida yaxshi tajribaga ega edim, ammo O‘zbekistonda ish jarayonlari qanday yurishini umuman bilmasdim. Juda erta ketganim uchun mental jihatdan o‘zimni ko‘proq amerikalikdek his qilardim.
Yirik bir korporatsiyaning biznes-devlopment bo‘limida ishlay boshladim va bir necha oy ichida o‘zbeklar qanday fikrlashini, nima uchun ayrim qarorlarni qabul qilishini va ular bilan qanday samarali ishlash mumkinligini tushunib oldim. Keyin boshqa kompaniyalar va banklarga konsultatsiyalar bera boshladim.
Shundan so‘ng Qozog‘iston startapi 1Fit bilan «country manager» sifatida ishladim. Jamoaga O‘zbekiston bozoriga kirishda yordam berdim. Avvaliga loyihaga hech kim ishonmadi: «ilova orqali hech kim sport zallariga bormaydi, sportda raqamlashtirish yo‘q», deyishardi.
Ammo men Yevropa va AQShda bo‘layotgan har bir narsa ertami-kech Markaziy Osiyoga yetib kelishini bilardim. Natijada hammasi o‘z samarasini berdi va 1Fit’ning O‘zbekistondagi moliyaviy ko‘rsatkichlari eng yuqori natijalardan biriga aylandi. Keyin loyihaning Buyuk Britaniya bozoriga chiqishiga mas’ul bo‘ldim va yana Londonga vaqtinchalik ko‘chib o‘tdim. Bu yo‘nalishni yopishga qaror qilingach, Malayziya yoki Ozarbayjonga ko‘chib o‘tish imkonim bor edi, ammo men Toshkentga qaytishni tanladim.
«Birinchi mijoz pul to‘lamaguncha, startapingiz — shunchaki g‘oya xolos»
– Deepen g‘oyasi qanday paydo bo‘ldi?
– 2023-yilda yugurishga qiziqa boshladim, o‘tgan yili esa triatlon bilan shug‘ullanishni boshladim. Hozir bir yil ichida 5 ta Ironman musobaqasini bosib o‘tgan yagona o‘zbekman.
Doim O‘zbekistonda odamlarni sport bilan muntazam shug‘ullanishga undaydigan mahsulot yaratishni istaganman. Hatto ota-onam misolida ham ko‘rardim: odamlar doimiy ravishda shifokorga boradi, dori ichadi, ammo yetarlicha harakat qilmaydi va jismoniy holatini nazorat qilmaydi.
Angliyada 500 dan ortiq sport zallarini ko‘rdim va ularning deyarli barchasida boshqaruv tizimi mavjud edi. O‘zbekistonda esa bunday mahsulotlar umuman yo‘q edi. Shunda sport klublarining operatsion faoliyatini avtomatlashtirishga yordam berish g‘oyasi paydo bo‘ldi. Chunki sport zallari qanchalik yaxshi ishlasa, ularni muntazam tashrif buyuruvchilar soni ham shunchalik oshadi.
2023-yil oxirida Toshkentga qaytdim va startapga ishonadigan hamda uni birgalikda yaratadigan dasturchilar va menejerlar jamoasini tuza boshladim. Tajribam bo‘lsa-da, har bir yangi loyihaga go‘yo bozorga endigina kirayotgandek, hech narsani bilmagandek yondashaman. Chunki birinchi mijoz sizga haqiqiy pul to‘lamaguncha – bu shunchaki g‘oya.
– Ishni nimadan boshladingiz?
– Avval bozori o‘rgandik va ikkita asosiy muammoni hal qilishdan boshladik. Birinchidan, O‘zbekistondagi aksariyat sport zallari o‘z daromadini tizimli ravishda kuzatmas edi, faqat hisobdagi qoldiqqa qarardi – qancha ko‘p bo‘lsa, shuncha yaxshi. Ko‘pchilik uchun kassaga $5000 tushib, atigi $3000 sarflashdan, $10 000 tushib, $9000 sarflash yomonroq tuyulardi. Shuning uchun biz klublarga analitika taqdim eta boshladik va ular aslida qancha daromad olayotganini aniq ko‘rsatdik.
Ikkinchidan, ba’zi zallarda hatto mijozlar bazasi ham yo‘q edi – maksimal Excel jadvali yoki tashrif buyuruvchilar yozilgan bir daftar. Biz ularga qaysi mijoz qachon kelishi, qaysi turdagi abonementni olishi va qachon to‘lovni eslatish kerakligi haqida batafsil ma’lumot bera boshladik.
– Deepen hozir qanday xizmatlarni taklif qiladi?
– Daromad analitikasi va tashriflarni hisobga olish tizimini joriy qilganimizdan so‘ng, funksionalni sport zallari ehtiyojlariga qarab kengaytira boshladik. Masalan, foydalanuvchilar uchun Deepen Web App mobil ilovasini yaratdik — unda har bir klubning o‘z shaxsiy sahifasi mavjud. QR-kod orqali chek-in tizimini joriy qildik, keyinchalik uni turniketlar bilan bog‘ladik: FaceID tashrif buyuruvchini avtomatik aniqlaydi, abonement bor-yo‘qligini tekshiradi va kirishga ruxsat beradi. Agar abonement bo‘lmasa, tizim foydalanuvchiga administratorga murojaat qilish yoki platforma ichida onlayn to‘lov qilishni taklif qiladi.
Shuningdek, mijozlar uchun bildirishnomalar, sharhlar, tug‘ilgan kun bilan tabriklar kabi qo‘shimcha imkoniyatlar ham qo‘shdik.
Deepen zaldagi yuklamani ham ko‘rsatadi — qaysi kun va soatlarda eng ko‘p tashrif buyuruvchilar kelishini aniqlaydi. Bu klub egalari uchun aksiyalar, chegirmalar yoki xodimlar ish yuklamasini rejalashtirishda yordam beradi. Yaqinda Deepen AI — tashrifchilar xatti-harakatini prognoz qiladigan va keyingi oyda abonementni uzaytirish ehtimolini aniqlaydigan sun’iy intellekt agentini ishga tushirdik.
– Deepen trenerlar uchun ham alohida funksiyalarga egami?
– Ha. Servisda bir nechta kirish turlari mavjud: egalar uchun (eng kengaytirilgan), administratorlar uchun va trenerlar uchun. Trenerlar ilova ichida o‘z mijozlarini ko‘rishi, jadval tuzishi, abonementdagi qolgan mashg‘ulotlar sonini kuzatishi va to‘lovlarni amalga oshirishi mumkin.
«O‘zbekiston va Qirg‘izistondagi 180+ klub bilan hamkorlik qilamiz»
– Qanday qilib monetizatsiya qilasiz?
– Biz obuna orqali ishlaymiz. Uchta tarif bor, oylik narxi 500 ming so‘mdan 1,5 million so‘mgacha. Farq funksionallikda: masalan, Business+ tarifiga ega bo‘lganlar Deepen AI’dan foydalanishi, inventar hisobini yuritishi, bar mahsulotlariga kirishni boshqarishi va boshqa imkoniyatlarga ega bo‘ladi. Shuningdek, dastur o‘rnatish va sozlash uchun alohida 2 mln – 5 mln so‘mgacha to‘lov olinadi.
Chet elda deyarli barcha sport studiyalari bir xil funksionallikka ega bo‘lgan tizimlardan foydalanadi. Ammo O‘zbekistonda har bir klub o‘ziga xos qo‘shimcha funksiyalar qo‘shishni xohlaydi. Biz esa jarayonlarni soddalashtirish eng yaxshi yechim ekanini — standart tizim hamma joyda ishlashini tushuntirishga harakat qilamiz. Shu sababli yagona tariflar taqdim etamiz va individual texnik o‘zgartirishlardan imkon qadar qochamiz.
– Yana qanday qiyinchiliklarga duch kelgansiz?
– Asosiy murakkablik mahsulotni sotishda bo‘lgan. 1,5-2 yil avval o‘rta va kichik studiyalarga bizning yechim nima uchun kerakligini, u qanday qilib ish jarayonini yengillashtirishi va daromadni oshirishi mumkinligini uzoq tushuntirishga to‘g‘ri kelardi.
Hozir esa O‘zbekistonda raqobatchi kompaniyalar paydo bo‘lib bormoqda. Bir tomondan, ular mijozlarning bir qismini tortib olishi mumkin, ammo boshqa tomondan, sotuv jarayonini ancha osonlashtiryapti. Sport klublari egalari sport zallarini boshqarish tizimlari haqida ko‘proq bilishyapti va endi kim ekanimizni hamda qanday foyda berishimizni tushuntirishga shuncha vaqt sarflashimiz shart emas.
– Deepen’ning raqobatchilardan farqi nimada?
– Bozordagi ko‘plab yechimlarning 70 foizi bir xil funksionallikka ega. Ammo biz o‘zimizning Deepen Web App mobil ilovasini taqdim etamiz — klub uni darhol ishlatishni boshlashi mumkin, istasa qo‘shimcha to‘lov evaziga o‘zining korporativ ranglariga moslab brend qilishi ham mumkin.
Bundan tashqari, biz qo‘llab-quvvatlash va o‘qitishga katta e’tibor qaratamiz. Bozorni yaxshi bilamiz va administratorlar hamda xodimlarga yangi IT-mahsulotlarga tez moslashish qiyin bo‘lishi mumkinligini tushunamiz. Shu sababli, ularni har bir bosqichda kuzatib boramiz.
Bizning yana bir afzalligimiz – mijoz yonida bo‘lishimiz. Agar xorijiy dastur sotib olinsa, muammoni hal qilish uchun avval ishlab chiqaruvchi qo‘llab-quvvatlovi bilan qo‘ng‘iroq belgilash, vaziyatni tushuntirish va kutishga to‘g‘ri keladi. Bizda esa zarurat tug‘ilsa, xodimlarimiz sportzalning o‘ziga borib, nosozliklarni joyida bartaraf etadi.
– Hozir startapning nechta mijozi bor?
– Birinchi mijozimiz 2024-yilning yozida paydo bo‘lgan. U oylik taxminan $18 to‘lardi, lekin bu biz uchun juda kuchli motivatsiya bo‘lib, oldinga yurishimizga turtki bergan.
Hozir O‘zbekiston va Qirg‘izistonda 180 dan ortiq klublar bilan hamkorlik qilamiz. Bular fitnes zallari, yoga yoki pilates studiyalari, basseynlar, dzyudo va MMA seksiyalari, triatlon maktablari va boshqa sport muassasalaridir.
– Hozir daromad topyapsizlarmi?
– Hozirgi MRR – $12 ming, biroq bu ko‘rsatkich har oy 10-15% ga o‘sib bormoqda.
«Asosiy maqsadlarimizdan biri – O‘zbekistondagi odamlarni yanada faol hayot tarziga rag‘batlantirish»
– Mahsulotni qaysi mablag‘lar hisobiga rivojlantirdingiz?
– Umuman olganda, 2023-yil oxiridan buyon $300 ming investitsiya jalb qildik. O‘tgan yil oxirida O‘zbekistondagi xususiy farishta-investorlar klubi CS// Angels Club hamda Janubiy Koreya hamkorlaridan $750 ming baholash asosida moliyalashtirish oldik.
2025-yil aprel oyida Aloqa Ventures fondidan $200 ming investitsiya jalb qildik. O‘sha paytda startap $2 mln ga baholangan. Mablag‘lar mahsulotni rivojlantirish, boshqa davlatlarga kengayish va jamoani kuchaytirishga yo‘naltirilgan.
– Hozir Deepen’da nechta xodim ishlaydi?
– Jamoada taxminan 25 nafar mutaxassis bor: dasturchilar, savdo menejerlari, «business development» bo‘limi. Xodimlarning aksariyati Toshkentda, ammo ko‘plab yigit-qizlar ilgari Yevropa, AQSh, Yaponiya va boshqa mamlakatlarda yashagan. Mahalliy kompaniyalarda ular uchun ishlash qiyin bo‘lgan, Deepen esa atmosferasi jihatidan ko‘proq yevropacha kompaniyaga o‘xshaydi.
– Sizda faqat B2C segmentiga mo‘ljallangan mahsulot ham bor. Shu haqda batafsil aytsangiz.
– Yaqinda ilova ichida chellenjlar o‘tkazish va O‘zbekistonda yugurish jamiyatini rivojlantirishga qaratilgan modulni ishga tushirdik. Ikki hafta davomida foydalanuvchilar yuguradi, natijalarini qayd etadi, sovrinlar oladi va eng muhimi – bir-birini ruhlantiradi. Bu mavzuni ko‘p o‘rgandim va odamni eng ko‘p ilhomlantiradigan yana o‘zi kabi odamlar ekanligini tushundim. Kimningdir yengil atletika bilan faol shug‘ullanayotganini ko‘rsang, o‘zing ham shu harakatning bir qismiga aylanasan.
Xizmat uchun foydalanuvchilar $2,5 to‘laydi. Konsepsiyani sinab ko‘rish uchun narxni past qo‘ydik, lekin to‘liq bepul qilmadik – odamlar ko‘pincha tekin narsaning qadriga yetmaydi.
Kelgusi yilda ushbu mahsulotni Malayziyada ishga tushirishni rejalashtiryapmiz. Hozir hamkorlar bilan kelishuv jarayonidamiz.
– Qanday qilib bu bozorga chiqdingiz?
– So‘nggi Ironman musobaqamni aynan Malayziyada yugurganman. O‘sha yerda «wellness» yo‘nalishidagi IT-loyihalar ustida ishlayotgan hamkasblar bilan tanishdim. Ular bizning tajribamizga qiziqish bildirishdi, ular ham o‘z mahsulotini yaratmoqchi bo‘lishgan, lekin vaqt va resurs yetishmagan.
Ular marketing, targ‘ibot va kengayish bilan shug‘ullanishga tayyor, biz esa mahsulot va ekspertiza tomondan qo‘shilishimiz mumkin. Bundan tashqari, Malayziyada semirish muammosi jiddiy bo‘lib, davlat aholining jismoniy faolligini oshirishga qaratilgan tashabbuslarga faol investitsiya kirmoqda.
– Sizning sportdagi tajribangiz biznesni rivojlantirishda yordam beradimi?
– Albatta yordam beradi. Ironman musobaqasini yakunlaganimni aytganimda odamlar menga ishonch bilan qaraydi. Ular qarshisida shunchaki fitnes-yechimni sotayotgan odam emas, balki bu sohada yashaydigan, uni chuqur his qiladigan inson turganini tushunadi.
Mendan ko‘p so‘rashadi: «Nega bunaqa og‘ir sport turi bilan shug‘ullanasiz?» deb. Ammo 15-16 soat davomida to‘xtamasdan harakat qilganingda chidamlilik, taslim bo‘lmaslik, og‘riq, qo‘rquv yoki charchoqqa qaramay oldinga intilish qobiliyati shakllanadi. Bu esa startap muhitida eng zarur ko‘nikmalardan deb hisoblayman.
Har qanday startapda har kuni yangi to‘siqlar paydo bo‘ladi. Aynan taslim bo‘lmaslik, tez qaror qabul qilish va qiyinchiliklarni yenga bilish g‘oliblarni tezda taslim bo‘ladiganlardan ajratib turadi.
AQShdan Toshkentga qaytganimda, moslashish oson bo‘lmadi. Aynan sport menga kun tartibimni to‘g‘ri yo‘lga qo‘yishda, stressni kamaytirishda va katta maqsadlar qo‘yishda yordam berdi.
– Deepen’ni rivojlantirish bo‘yicha yaqin bir yilga qanday rejalaringiz bor?
– Yaqin kunlarda Tojikiston va Qozog‘iston bozorlariga chiqamiz, bir qator sport klublari bilan kelishuvlar mavjud. Shuningdek, kengayish uchun Ozarbayjon variantini ko‘rib chiqyapmiz, kelasi yil boshida esa Janubiy Osiyo va MENA mintaqasida ham ishga tushirishni sinab ko‘rmoqchimiz. Bu maqsadlar uchun $500 ming – $1 mln miqdorida investitsiya raundini ochamiz.
Mahsulot borasida esa klub egalari uchun sun’iy intellektga ega chat-botni joriy qilishni rejalashtiryapmiz. U orqali odam daromad, tashriflar yoki boshqa istalgan ko‘rsatkich haqida savol bersa, yordamchi tezkor javob topib, kerakli ma’lumotni taqdim etadi.
Shuningdek, albatta, chellenjlar. Mening asosiy maqsadlarimdan biri – O‘zbekistonda odamlarni yanada faol hayot tarziga undash. Hozirning o‘zida mamlakatda 2-3 ming kishi marafonlarga yozilmoqda. Agar talabalar kommyunitilari yaratilsa, korporatsiyalar o‘rtasida musobaqalar o‘tkazilsa, yurtimizdagi yuguruvchilar soni bir necha baravar oshadi. Bunga erishish mumkinligiga ishonaman.